Onaylı defter, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı tarafından yapılan tespit ve tavsiyeler ile gerekli görülen diğer hususların yazıldığı, seri numaralı ve sayfaları bir asıl iki kopyalı şekilde düzenlenmiş her işyeri için tek olan bir defter.
Madenlerde yaşanan ölümlü kazalarda, savcıların ilk istediği, teknik nezaretçilerin madende gördükleri eksikliklerin ve yapılması gereken önlem ve önerilerinin yazıldığı noter onaylı defterolmuştur. İşverenler de bu defteri saklayarak teknik nezaretçinin kendilerine her hangi bir uyarı ve öneride bulunmadığını iddia etmişlerdir. Bu nedenle İSG Hizmetleri Yönetmeliği’nde onaylı defterin kendinden kopyalı olması yönündeki önerim, uygun görülerek yönetmelikte defterin üç nüsha ve kendinden kopyalı olması yer almış bulunmaktadır.
İş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimlerinin işyerinde gördükleri eksiklikleri ve önerilerini onaylı deftere yazmaları ve önerilerinin makul sürede yerine getirilmemesi halinde de, durumu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne bildirilmesi mevzuat gereğidir.
İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunmak üzere OSGB’ler tarafından görevlendirilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı tarafından saklanması gereken onaylı defter suretlerinin, OSGB arşivinde tutulması ve istenmesi halinde denetime yetkili memurlara gösterilmesi gerekiyor. Bu görevini yerine getirmeyen OSGB’lerin yetki belgeleri bakanlık tarafından iptal edilebiliyor.
Onaylı defter işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri, Genel Müdürlük veya noterce her sayfası mühürlenmek suretiyle onaylanır. Onaylı defter yapılan tespitlere göre iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ile işveren tarafından birlikte veya ayrı ayrı imzalanır. Onaylı deftere yazılan tespit ve öneriler işverene tebliğ edilmiş sayılır. Onaylı defterin asıl sureti işveren, diğer suretleri ise iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından saklanır. Defterin imzalanması ve düzenli tutulmasından işveren sorumludur. Teftişe yetkili iş müfettişlerinin her istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır.
Bazı işverenlerin iş güvenliği uzmanlarının gördükleri eksiklikleri ve yapılması gerekenleri onaylı deftere yazdıklarında sorunlar yaşanıyor.
Bir kısım işveren ve vekilleri benden izin almadan deftere her istediğini yazamazsın diyebiliyor ve uzmanlara hakarete varan davranış sergileyebiliyorlar. Bu tür davranışlara tahammül edemeyenmesleki bağımsızlık ve etik ilkelere sahip uzmanlar ve OSGB’ler ise işlerini kaybetmeye devam ediyorlar.
Bazı işverenler hizmeti satın aldıklarını değil, uzmanı satın aldıklarını sanıyorlar. Benim uzmanlarım bu tür davranışa maruz kaldıklarında hizmet sözleşmemi tek taraflı olarak fesih ediyorum. Ancak İSG hizmetini yalnız kar amacı ile sürdüren kırmızı OSGB’ler ise fiyatı da kaliteyi de ucuzlatmayı tercih edebiliyorlar.
Son iki ayda onlarca işyeri ile olan sözleşmemi fesih ediyor ve uzmanlarımla vedalaşıyorum.
İzmir Tabip Odasının raporunda bu konular işlenmiş ve mevzuata ve etik ilkelere uymayan OSGB’lerin piyasayı ele geçirmekte olduğunu ifade etmişti.
Bu köşede defalarca yeşil OSGB’lerin ya kırmızı OSGB’ye dönüşeceğini ya da kapanacağını yazmıştım. Kapanma sırasının bana gelmekte olduğunu görüyorum. İSG hizmetlerinin mevzuata ve etik ilkelere uygun yapılmasının sağlanması için İSGHDER üzerine düşeni yerine getirmekte kararlı.
20 Ağustos günü İSGHDER Yönetim Kurulu toplantısını Bursa’da gerçekleştirecek. İSGHDER üyesi olsun olmasın tüm OSGB’leri toplantıya çağırıyor. OSGB sahiplerinin içinde bulundukları sorunları onlardan dinleyecek ve taleplerini bakanlığa iletecek. İSGHDER’in İSG Konseyi üyesi olması nedeni ile önerilerinin dinleneceğini umuyor ve bekliyorum.
İSG hizmetlerinin kalitesinin yükseltilmesi için paranın işverenden değil bakanlıkta oluşturulan bir fondan alınması ve uzmanların işyerlerinde çalışma sürelerinin artırılması gerekiyor.
Aksi takdirde parayı veren düdüğü çalar ve herkes çöken sistemin altında kalır.
OSGBMED & İSGDEM Genel Müd.
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Mesut TORAMAN