Alt İşverenlik Yönetmeliği’ne göre asıl işveren; kanundan, sözleşmeden, toplu iş sözleşmesinden ve alt işverenin çalışanların eğitiminden birlikte sorumludur der, ama uygulanmaz.
Yönetmelik, çalışanları evden işe, işten eve götürmek üzere servis hizmetini veya yemek hizmeti gibi işleri yardımcı iş olarak tanımlamaktadır ve bu işleri asıl işveren alt işverene verebilir. Yardımcı işleri asıl işverenin başka işverene vermesine sözümüz yok.
Asıl işveren, işinin bir bölümünü teknolojik nedenlerle de başka bir işverene verebilir, bunu da anlarız.
Yönetmelik birde işin gereği işinin bir bölümünü başka bir işverene verir diye iki kelimelik bir ilave yapmış. Taşeronluk sistemi dediğimiz sistemi muvazaa yaparak yaygınlaştırmış.
Her yıl iş kazalarında meydana gelen ölümlerde inşaat birinci sırada yer alır. Ölen her 3 kişiden biri inşaatlarda, özellikle iskelelerden düşerek yaşamını kaybeder.
Yüksekte taşeron işçisi çalışır. Taşeron, iskeleyi iskelede çalışacak olan işçisine kurdurur. Oysa yönetmelik iskeleyi uzman kişi kuracak diyor ama uzman kişinin kim olacağını tanımlamıyor, bu uzmanın eğitimini kim verecek onun uzmanlığına kim karar verecek o da belli değil.
İskeleleri kimin kontrol edeceğini ve bunu nasıl yapacağını geçen yıl çıkarılan iş ekipmanları ile ilgili yönetmelik belirlemişti ve bir yıllık süre verilmişti. Kimse kılını kıpırdatmadı. Süre doldu ve sürenin bitiminden bir hafta sonra 2 Mayıs günü Resmi Gazete’de yayımlanman yönetmelikteki 1 rakamı 3 oldu. Her zaman olduğu gibi yönetmeliğin en önemli maddesi 3 yıl daha ertelenmiş oldu. Üzerinden kısa bir süre geçti denetleme yapan iş müfettişi ile firmanın inşaat mühendisi iskelenin yıkılması nedeniyle düşerek öldüler. Şimdi tek satırda neden öldüler sorusuna yanıt arayalım.
1- Asıl işveren işini, işin gereği verebildiği için,
2- Standarda uygun iskele üretilmediği ve kullanılmadığı için,
3- Yönetmelikte uzman kişinin kim olduğu belirtilmediği için,
4- İskeleyi yönetmelikte belirtilen kişiler usulüne uygun denetlemediği için,
5- Risk değerlendirmesinde iskele ile ilgili önerilerin yerine getirilip getirilemediği denetlenmediği için,
6- Ücretini işverenden alan iş güvenliği uzmanının gelip iş verenini Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne şikayet etmesi beklendiği için,
7- İş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri düşürüldüğü için,
8- Hayatında hiç iskele görmemiş kişilere OSGB kurma yetkisi verildiği için,
9- Mesleki eğitimi olmayanlara 30 TL karşılığı Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından 2017 ‘ye kadar geçerli olacak mesleki yeterlilik verildiği için,
10- İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda toplum olarak duyarsız kaldığımız ve kendi kazancımızdan başka bir şey düşünmediğimiz için,
İnşaatlarda işçiler iskeleden düşüp ölmeye devam ediyorlar.
OSGBMED & İSGDEM Genel Müd.
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Mesut TORAMAN