İşveren İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) hizmetlerini yürütmek üzere gerekli belgeye sahip çalışanlarını görevlendirebileceği gibi, Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş bulunan ortak sağlık güvenlik biriminden de bu hizmetlerin tamamını veya bir kısmını alabiliyor.
On yıldır TMMOB ve TTB İSG hizmetlerinin Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri (OSGB) tarafından yürütülmesine karşı çıkıp yapılan düzenlemeleri Danıştay’a taşımışlardı. Danıştay yapılan itirazları her defasında haklı görmüş ve iptal kararları vermişti. Bakanlık ise ilgili kanunlarda yaptığı düzenlemeler ile Danıştay yolunu kapatarak İSG hizmetlerinin OSGB, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimleri tarafından yürütülmesini sağladı.
TMMOB ve TTB, İSG hizmetlerinin OSGB’ler tarafından ticarileştirileceğini ve hizmetlerinin kalitesinin düşeceğini, iş kazalarının azalmayacağını ve ölümlerin devam edeceğini iddia ettiler. Haklı çıktılar. Bir kısım OSGB’ler, iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleri mevzuatın boşluklarından yararlanarak Sistemi çökertmeye devam ediyorlar. Bugünlerde beklenen yönetmelik te sorunları çözemeyecek. 30 TL.’ye risk değerlendirmesi, 50 TL.’ye iş güvenliği uzmanlığı ve işyeri hekimliği hizmeti veren, mevzuatı hiçe sayan OSGB’ler hızla artmaya başladı.
Bu köşeden defalarca Yönetmelikte yapılacak düzenlemeler ile bu yozlaşmanın önüne geçilebileceğini yazdım. Üyesi olduğum İSG dernekleri de aynı önerilerde bulundular. Meslek odaları, işçi ve memur sendikaları da bu gidişe karşı çıktılar.
Bakanlık, uzmanların işyerlerinde yapmaları gereken çalışma sürelerini artırmayı değil düşürmeyi seçti. İşverenler bu hizmeti evrak üzerinde ucuz alsınlar diye.
Hangi il ve ilçede en fazla kaç OSGB ne ihtiyaç olacağı hesaplanamadı. Ve bir sınırlama getirilmedi. İlk çıkarılan Yönetmelik, OSGB ortaklarından en az birinin A sınıfı iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi olması şartını getirmişlerdi. O tarihte 657 A sınıfı iş güvenliği uzmanı vardı. Şimdi 20 bin A sınıfı iş güvenliği uzmanı varken, neden OSGB kuran ticari şirketin çoğunluk hissesi A sınıfı iş güvenliği uzmanı olmasın? Ücretini işverenden alan iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve OSGB nasıl mevzuata uygun, etik ve mesleki bağımsızlık ilkesine göre çalışabilecek? Bu konular sorgulanmalı, sahada çalışan iş güvenliği uzmanları ve Yeşil OSGB’lerin sesine kulak verilmeli.
Piyasaya OSGB’ler için yazılımlar çıkmaya başladı. Binlerce işyerini ucuza alan OSGB’ler bu yazılımlar ile kes yapıştırmanın da ötesine geçtiler bir tıkla uzmanlık hizmeti vermeye başladılar. OSGB’leri şeklen değil, hizmetlerini mevzuata uygun yapıp yapmadıkları denetlenmeli. İşverenlerin karşısında iş güvenceleri sağlanmalı.
Yurdum insanı, uyanık uzman ve işyeri hekimleri çalıştıkları OSGB’lerin dokümanlarını ve OSGB’nin hizmet sunduğu işyerlerinin iletişim bilgilerini alarak OSGB’ler kurmaya başladılar. İSG hizmetinin neleri kapsadığını ve sorumluluklarını bilmeyen, 3 kuruşu düşünen bazı işveren ve vekilleri de bunu fırsat görerek ucuz OSGB’ler ile anlaşmaya başladılar.
Her yıl, Mayıs ayının ilk haftasına denk gelen, bu yıl da 5-11 Mayıs günlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası kutlanıyor. Türkiye, 5-7 Mayıs tarihleri arasında İstanbul Haliç Kongre Merkezi’nde 7.si düzenlenecek olan Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı’na ev sahipliği yapıyor.
Kutlamayı hak etmediğimiz için İSG Haftası’nı buruk kutluyorum.
Mesut TORAMAN
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
İSGDEM ve OSGBMED
Yönetim Kurulu Başkanı