2003 tarihinde 4857 sayılı İş Kanunu, çalışma yaşamında olumlu gelişmelerin önünü açmıştı. Bakanlık kanunun istediği düzenlemeleri yapmaya başlamıştı. Temel iki yönetmelik İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği ile iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimlerinin görev ve sorumluluklarını belirleyen yönetmelikleri TMMOB ve TTB Danıştay’a götürerek her defasında iptal ettirmişlerdi.
İtirazları genelde üç noktada toplanıyordu. Odaların yetkisinde olan mesleki eğitimleri biz verelim. TMMOB üyeleri dışında yani mühendislerin dışındaki meslekler iş güvenliği uzmanı olmasınlar. Bakanlık kendi çalışanlarına ayrıcalık tanımasın. Özetle İş Sağlığı ve Güvenliği piyasalaşarak yozlaşmasın diyorlardı. Haksız da değillerdi.
Bakanlık Danıştay’ın iptal kararlarını her seferinde Kanunlarda değişiklik yaparak aşmaya çalıştı. Ancak on yılda on beş bin çalışan hayatını kaybetti, İLO istatistiklerini dikkate alır isek bir o kadarının da meslek hastalığından yaşamını yitireceğini düşünüyorum.
İyi haberler 20 Haziran 2012 de TBMM’nin 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nu çıkarması ve 2012 yılında iş kazalarından ölenlerin %56 oranında azalması ile geldi. Emeği geçenlere defalarca teşekkürler.
İyi olmayan haberlerden bahsedelim.
Eğitim Kurumları, Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerini çok karlı bir iş olarak gören girişimciler sahaya indiler ve bir kısım girişimciler etik kuralları ve yasaları bir kenara koyarak para kazanmanın derdine düştüler. Bakanlık gidişin sistemi çökerteceğini görerek tedbirler almaya başladı. İSGHDER ve illerde kurulan dernekler Eğitim Kurumları ve Ortak Sağlık Birimlerini bir araya getirerek etik kurallara ve Mevzuata uygun çalışmalarını sağlamaya çalışıyorlar. Geçen haftaki yazımda BİGDER’İN toplantı çağrısına kaç kurumun katılacağını merak etmiş ve davası olmayanın vekili olmaz demiştim.
Gemisini kurtaran kaptan anlayışı Kurumlarda sürmeye devam ediyor. İSG ye gönül verenler azınlıkta olmalarına karşın toplantıya katıldılar. Görüşlerini sundular ve Bursa İş Sağlığı ve Güvenliği Derneğinden diğer illerdeki dernekler ile birlikte önerilerinin Bakanlığa duyurulmasını istediler.
Bakanlıktan beklentileri kısaca şöyle;
Ortak Sağlık Güvenlik Birimlerinde en az bir tam süreli A sınıfı İş Güvenliği Uzmanı bulundurulması zorunluluğunun Ocak 2014 den itibaren getirilmesini,
İşverenlerin, İş yerlerinde tam zamanlı çalışanı olanlardan ve yeterli belgeye sahip olanlardan hizmet alabilmelerini, dışarıdan kısmi süreli olarak iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimliği hizmetini alamamaları mevzuatta net olarak ifade etmeli.
İşverenlerin İSG Hizmetlerine yaptıkları harcamaları için, KDV ve vergi indiriminden yararlanmasını, Üniversite ve Kamu kurumlarından % 8 KDV alır iken ticari şirketlerden % 18 KDV aldığını, bu eşitsizliğin giderilmesini,
Üniversitelerde görevli öğretim üyelerinden tam süreli eğitici olarak Eğitim Kurumlarında görev yapmalarına göz yumulduğunu ve üniversitelerden iki tam süreli eğitici istenirken, ticari şirketlerden dört tam süreli eğitici zorunluluğu getirilmesinin haksızlığına dikkat çektiler.
İlk yönetmelikte eğitim kurumu ve OSGB kuracak olan şirketlerin kurucularından birinin A sınıfı iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi olma zorunluluğu getirilmişti. Ve çok doğru bir yaklaşımdı. Yeterli A sınıfı iş güvenliği uzmanının olmayışından dolayı sonradan vaz geçilmişti. Ocak 2014 den itibaren yeni A sınıfı iş güvenliği uzmanlarının geleceği bilindiğine göre tekrar bu uygulamaya dönülebilir ve mevcut kurumlara geçiş süresi olarak altı ay süre verilebilir.
Ferdi çalışan bir kısım iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinin OSGB ve özel istihdam bürosu gibi çalıştıklarını, danışmanlık ve eğitim adı altında sistemi çökerttikleri bakanlık tarafından iyi biliniyor. Bu şekilde çalışmaları engellenmeli.
Bazı muhasebecilerin ve Esnaf ve Sanatkârlar Odası yöneticileri ile OSB yöneticilerinin OSGB’lere eşit mesafede durmadıkları, kayırdıkları, OSGB’lere rant sağladıkları açıkça görülüyor.
Bakanlık İSG alanında herkesi bir araya getirmeli ve koordine etmeli. Ne yazık ki 90 yılda kendi kendimizi yönetebilmeyi tam olarak öğrenemedik.
Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun…
Mesut TORAMAN
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
İSGDEM ve OSGBMED
Yönetim Kurulu Başkanı