50′den az çalışanı olan işyerlerinin işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi zorunluluğu 30 Haziran 2012 tarihinde yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’yla getirilmişti. Ancakyeterli sayıda işyeri hekimi ve a sınıfı iş güvenliği uzmanı bulunmadığı için 2 Ağustos 2013 tarihinde çıkarılan Torba Kanun ile tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta bulunan işyerlerinin 1 Temmuz 2013 olan uygulama tarihi 1 Ocak 2013’e, az tehlikeli ve kamu işyerlerinin 1 Temmuz 2014 olan uygulama tarihleri 1 Temmuz 2016’ya ertelenmişti.
20 Temmuz 2013 tarihinde iş yeri hekimleri ile diğer sağlık personelimin görev ve sorumluluklarını düzenleyen yönetmelik yayımlanarak yürürlüğe girdi. İşyeri hekimlerinin ve diğere sağlık personelinin çalışma saatlerinin düşürülmesine karşın mevcut işyeri hekimlerinin sayısının yetersiz olacağı görüldü.
Sorunun çözümü için, Sağlık Bakanlığı’nın TBMM’ye sunduğu torba yasa tasarısıyla, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve yöneticilik görevi bulunmayan tabipler ile aile hekimlerine işyeri hekimliği görevi yapma olanağı getiriliyor. Böylece aile hekimleri işyeri hekimliği de yapabilecekken yeterli sayıda işyeri hekimi sağlanması için de bir adım daha atılmış olacak.
Bu düzenleme kamuda çalışan 126 bin doktora önemli bir ek gelir fırsatı getirecek. İş sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerine yönelik olarak 2003 yılında İş Kanunu ile başlayan, 6331 sayılı Yasa ve İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikler ile süren düzenlemeler, sorunu bir türlü çözemedi.
Bu alanın eğitiminden hizmet sunumuna kadar olan süreci bir rant paylaşımı olarak görüldü ve diyalogun sağlanamaması sonucu her yapılan düzenleme taraflarca tartışmalı geçmekte.
Ülkemizde çalışma ortamının genel olarak sağlıksız ve güvensiz olduğu bilinmektedir. Her gün iş kazalarında 4 işçi ölmektedir. Meslek hastalığına ilişkin bildirim yetersizliği sebebiyle tam sayı bilinmemekle birlikte istatistiki olarak on binlerce meslek hastalığı olduğu tahmin edilmektedir.
Sağlık ve güvenlik ihtiyacının böylesine yüksek olduğu bir ortamda bu alanda hizmet sunanların güvencelerinin arttırılması, çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve çalışanların bu hizmetlere erişim olanaklarının arttırılması tartışılacağına ‘bu pastadan ben ne kaparım’ anlayışı hep önde oldu.
Yasanın önemli bir bölümü 1 Ocak 2014 itibariyle yürürlüğe giriyor. Bu tarihten itibaren 600 bin işyeri için ilk kez işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırmak zorunlu olacak. Yasanın tamamının yürürlüğe gireceği Temmuz 2016’da ise bütün iş yerleri için hekim şartı zorunlu olacak.
126 bin doktora işyeri hekimliğinin kapısını açacak düzenleme önümüzdeki günlerde TBMM’de Tam Gün Yasasında yapılacak düzenleme Torba Kanun ile tamamlanacak. Bir doktor, birden çok işyerine iş yeri hekimi hizmeti sunabilecek. Doktorların işyeri hekimi olarak alacağı ücret, işverenle yapacağı sözleşmeyle belirlenecek.
1-9 çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerinin işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı harcamasının bir bölümünün devlet tarafından karşılanması kanun gereği. Ancak bu konuda da yönetmelik çıkarılması gerekiyor.
Kamuda tam gün çalışmanın bir istisnası olarak, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve yöneticilik görevi bulunmayan tabipler ile aile hekimleri, çalışma saatleri dışında aylık 30 saattenfazla olmamak şartıyla işyeri hekimliği yapabilecek.
On yıldır tartıştığımız bu konuların biran önce bitirilip iş kazaları ve meslek hastalığındaki Avrupa birinciliğinden çıkmamız için herkes daha çok çaba göstermeli.
Mesut TORAMAN
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
İSGDEM ve OSGBMED
Yönetim Kurulu Başkanı