Çalışanların iş yerinde oluşabilecek kazaları önlemek için yeterli önlemlerin alınması ve “İş Sağlığı ve Güvenliği” bilincinin geliştirilmesi için 1987 yılından beri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından her yılın Mayıs ayının ilk haftasında İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası kutlanır. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin Politika Belgesinde yer alan hedefleri ne oranda gerçekleştirdik diye bir sempozyum veya panel yapılacak mı? Merak ediyorum.
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi, ILO’nun 155 sayılı sözleşmesine dayanılarak 2006 yılında kuruldu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Politika Belgesi ve hedefleri beş yılda bir yayımlandı.
Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi Yönetmeliği 5 Şubat 2013’de Resmi Gazetede yayımlanarak yasal statüye kavuştu.
Bugüne kadar belirlenen hedeflere ulaşabildi mi? Hayır. Hedeflere bir göz atalım;
- İSG Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ve ilgili mevzuat çalışmalarının tamamlanması öngörüldü. Kanun ve Yönetmeliklerin büyük bir bölümü yayımlandı ancak henüz tamamlandı diyemiyoruz. Sürekli ertelemeler ve değişiklikler yapılmaya devam ediliyor.
- Yeni mevzuatın uygulanmasını sağlamak amacıyla ilgili tarafların ve kamuoyunun bilgilendirilmesi ve tanıtım faaliyetlerinin Konsey üyesi kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülmesi hedeflendi. İSG mevzuatının uygulanmasını sağlamak, etkinliğini artırmak ve hizmetin yaygınlaşmasını sağlamak amacıyla kamuoyu yeterince bilgilendirilemedi ve sosyal taraflar arasında yeterli diyalog ve uzlaşma sağlanamadı.
- Yüz bin işçide iş kazası oranının yüzde 20 azaltılması öngörüldü. 2012 yılında kanunun yürürlüğe girdiği yıl ölümlü kazalar yüzde 50 azaldı. 2013 yılından itibaren iş kazaları ve ölümler iki buçuk kat arttı. Her yıl artmaya da devam ediyor.
- Beklenen ancak tespit edilememiş meslek hastalığı vaka sayısı tespitinin beş yılın sonunda toplam %500 artırılması sağlanacaktır hedefi vardı. Meslek Hastalıkları tanısı 2006 yılında 440 idi, bu sayının bugün 20.000 in üzerinde olması gerekirken 600 ün altında kaldı.
- Sunulan İSG laboratuvar hizmetlerinin ulaştığı çalışan sayısının yüzde 20 artırılması hedeflendi. Hijyen Yönetmeliği yayımlandı yüzlerce yetkilendirilmiş laboratuvarımız var, Bu alanda da kayda değer bir artış görülmüyor.
- Ulusal Konsey üyesi kurum ve kuruluşların yürüttükleri İSG proje, eğitim ve tanıtım faaliyetlerinin yüzde 20 artırılması hedeflendi. Kurul üyesi kurum ve kuruluşların faaliyetlerinde de gözle görünür bir artış sağlanmadı.
12 yılda İSG Hedeflerinin gerisinde kalınması sorgulanmalıdır. Tüm sosyal taraflar bir araya gelerek sorunun çözümü için her gün çalışmalılar. Her yıl Mayıs ayında bir araya gelerek konuşup dağılarak iş kazaları ve meslek hastalıklarını düşüremediğimiz görüldü.
Mesut TORAMAN